Met de Substance use and misuse in Intellectual Disability Questionnaire (SumID-Q; Van der Nagel, Kiewik, Van Dijk, De Jong, & Didden, 2011) kan systematisch het gesprek over middelengebruik worden aangegaan bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Het instrument is geschikt om af te nemen op indicatie, maar is ook bedoeld voor het systematisch screenen van alle cliënten die in zorg zijn. De SumID-Q bestaat uit een interview dat onder andere aan de hand van beeldmateriaal in kaart brengt welke psychoactieve stoffen de cliënt kent, wat er in zijn omgeving wordt gebruikt, wat hijzelf eventueel gebruikt en hoe groot de motivatie tot veranderen is.
De SumID-Q kan worden afgenomen door professionals die in hun werk in contact komen met mensen met een LVB. Denk aan professionals in de LVB-zorg, de verslavingszorg, de psychiatrie, de jeugdzorg, de reclassering, of bij MEE, SGLVG-instellingen, en voogdij-instellingen. De SumID-Q kan ook worden ingezet ten behoeve van monitoring van middelengebruik onder LVB. Op cliëntniveau kan bij herhaald afnemen van de SumID-Q het gebruik van middelen gevolgd worden. Deelnemers aan de SumID-Q trainingen worden daarom geadviseerd elke twee jaar een meting uit te voeren. Instellingen die de SumID-Q structureel invoeren en data op geaggregeerd niveau verzamelen kunnen in de eigen instelling trends signaleren. Met de implementatie van de SumID-Q in meerdere instellingen is een basis gelegd om landelijk trends in middelengebruik bij cliënten met LVB te monitoren (ZonMw).
De SumID-Q is ontworpen om bij volwassenen met een LVB afgenomen te worden, maar blijkt ook voor jongeren of mensen met een iets lager of hoger niveau geschikt.
Onderzoek naar de psychometrische kwaliteiten van de SumID-Q heeft aangetoond dat het instrument betrouwbare en valide metingen biedt voor het middelengebruik bij mensen met een LVB (Van der Nagel et al., 2011). De AUDIT en de DUDIT zijn onderdeel van de SumID-Q en hebben een Cronbach's alpha van .70 en .86 (De Vletter, Otten, Didden, & Poelen, 2017).
De Vletter, A. L., Otten, R., Didden, R., & Poelen, E. A. (2017). De relatie tussen persoonlijkheidsdimensies en middelengebruik bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Verslaving, 13(4), 262-273.
Van der Nagel, J. E. L., Kiewik, M., Van Dijk, M., De Jong, C. A. J., & Didden, R. (2011). Handleiding SumID-Q, Meetinstrument voor het in kaart brengen van Middelen gebruik bij mensen met een lichte verstandelijke beperking [Manual of the SumID-Q. An instrument to assess substance use in individuals with a mild intellectual disability]. Tactus Verslavingszorg.