De vragenlijst voor adaptief gedrag (ADAPT; Jonker & Nijman, 2021) is een korte observatievragenlijst die bedoeld is om de adaptieve vaardigheden van volwassenen (16+) in kaart te brengen. Deze vragenlijst richt zich op vaardigheden die essentieel zijn voor het (onafhankelijk) functioneren in onze maatschappij, zoals vaardigheden op het gebied van persoonlijke hygiëne, sociale contacten of het omgaan met geld en post.
Het adaptief vermogen is veelal verminderd bij mensen met een verstandelijke beperking, waardoor de ADAPT voor deze doelgroep een geschikt instrument is. Daarnaast kan de ADAPT ook worden gebruikt bij andere doelgroepen waarbij het adaptieve vermogen onderzocht moet worden. Dit omvat bijvoorbeeld mensen met een autismespectrumstoornis of niet-aangeboren hersenletsel, dementie, forensisch psychiatrische patiënten, gedetineerden in een resocialisatietraject of mensen met specifieke lichamelijke beperkingen (bijvoorbeeld visueel).
De ADAPT omvat 62 vragen die zijn verdeeld over acht schalen:
1) Basale zelfzorg, hygiëne en verantwoord eten;
2) Huishoudelijke vaardigheden;
3) Maatschappelijke vaardigheden;
4) Sociale afstemming;
5) Toepassen van schoolse vaardigheden;
6) Omgaan met geld, post en verzekeringen;
7) Dagstructuur en daginvulling;
8) Verstandige keuzes maken.
Tijdens de onderzoeksfase van dit instrument had de ADAPT de naam Adaptieve Vragenlijst Verstandelijke Beperking (AVVB; Jonker, Kruisdijk, Goedhard, & Nijman, 2017): kfz.nl/projecten/call-2015-42.
Let op: onderstaande informatie gaat over de validiteit en betrouwbaarheid van de AVVB (oude versie) en niet van de ADAPT!
Eerste resultaten uit een pilotonderzoek naar de interrater reliability dat op afdeling Wier in Den Dolder werd uitgevoerd wezen erop dat de AVVB een betrouwbaar instrument lijkt te zijn om het adaptieve functioneren van cliënten met een LVB in kaart te brengen. Een onderzoek door Nijman, Didden en Hesper (2017) laat zien dat de interrater reliability van de AVVB behoorlijk goed was (0.77) en de interne consistentie van het instrument hoog (0.97) was.
Jonker, F., & Nijman, H. (2021). ADAPT Vragenlijst voor adaptief gedrag: Handleiding. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.
Nijman, H., Didden, R., & Hesper, B. (2017). Handreiking risicomanagement LVB. Utrecht: Kwaliteit Forensische Zorg.
deborg.nl/lerend-netwerk/adaptieve-vragenlijst-verstandelijke-beperking-avvb
hogrefe.com/nl/shop/adapt-vragenlijst-voor-adaptief-gedrag.html